Szukasz najlepszych ubezpieczeń na życie?
Darmowe wyliczenie składek online bez zobowiązań. Oszczędź do 50% na ubezpieczeniu!
Porównaj cenySpis treści
Dieta osób leżących w różnych przypadkach może wyglądać zupełnie inaczej. Należy uwzględniać zarówno preferencje żywieniowe, ale i zadbać o zbilansowanie diety osoby starszej. Jest to więc temat, w którym dużą rolę odgrywają zalecenia dietetyczne, jak i wrażliwość na potrzeby drugiej osoby.Jak żywić osoby chore i stale leżące?
Żywienie medyczne to sposób dostarczania organizmowi niezbędnych składników odżywczych w celu wspomagania leczenia chorób, poprawy stanu zdrowia lub zapobiegania niedożywieniu. Jest stosowane u pacjentów, którzy nie mogą przyjmować pokarmu w tradycyjny sposób lub wymagają specjalnej diety wspierającej terapię.
Można je podzielić na kilka głównych form:
- Dieta doustna wzbogacona – stosowanie specjalnych preparatów odżywczych (np. Nutridrink, Ensure) jako uzupełnienie codziennej diety.
- Żywienie dojelitowe – dostarczanie składników odżywczych przez sondę lub gastrostomię, gdy pacjent nie może samodzielnie jeść.
- Żywienie pozajelitowe – podawanie składników odżywczych dożylnie, gdy układ pokarmowy nie funkcjonuje prawidłowo.
Żywienie osób chorych i stale leżących powinno być dostosowane do ich stanu zdrowia, poziomu aktywności oraz ewentualnych chorób współistniejących. Kluczowe jest zapewnienie odpowiedniej podaży energii, białka, witamin i minerałów, aby zapobiegać niedożywieniu, utracie masy mięśniowej oraz powstawaniu odleżyn.
Dieta takich osób powinna dostarczać odpowiednią ilość kalorii – u osób mniej aktywnych może być ona niższa, ale w przypadku rekonwalescencji czy chorób przewlekłych może wymagać zwiększonej wartości energetycznej. Ważnym składnikiem jest białko, które wspiera gojenie ran i zapobiega zanikowi mięśni, dlatego zaleca się jego zwiększoną podaż, wynoszącą co najmniej 1–1,5 g na kilogram masy ciała dziennie.
Ze względu na możliwe trudności z przełykaniem i trawieniem posiłki powinny być lekkostrawne, miękkie lub w formie zmiksowanej. Zaleca się gotowane warzywa, chude mięso, ryby, jajka oraz produkty pełnoziarniste w łatwej do spożycia formie. W przypadku trudności z przyjmowaniem pokarmów można włączyć specjalistyczne preparaty odżywcze dostępne w aptekach. Jeśli pacjent nie jest w stanie samodzielnie jeść, może być konieczne żywienie dojelitowe przez sondę lub gastrostomię, a w skrajnych przypadkach pozajelitowe, czyli dożylne.
Dieta osób starszych i leżących – praktyczne wskazówki
Żywienie medyczne oraz dieta powinny być dostosowane indywidualnie do potrzeb pacjenta, dlatego w wielu przypadkach warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem klinicznym, aby zapewnić optymalne wsparcie żywieniowe. Potrzebne mogą być preparaty odżywcze, suplementy diety dostarczające substancji odżywczych jako uzupełnienie diety oraz rekomendowane produkty na wskazanie lekarza.
Pamiętaj o zaleceniach lekarza!
Lekarze i dietetycy kliniczni zalecają, aby dieta była dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta. Osoby leżące często mają obniżony wydatek energetyczny, ale w niektórych przypadkach (np. w chorobach przewlekłych, stanach zapalnych czy po operacjach) zapotrzebowanie na energię może wzrosnąć. Dlatego konieczne jest precyzyjne określenie kaloryczności diety, zazwyczaj w zakresie 25–30 kcal na kilogram masy ciała dziennie.
Białko odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu zanikowi mięśni i wspieraniu gojenia ran, dlatego jego podaż powinna wynosić co najmniej 1–1,5 g na kilogram masy ciała. W przypadku pacjentów zagrożonych odleżynami lub po zabiegach chirurgicznych ilość ta może być jeszcze wyższa. Zaleca się stosowanie łatwostrawnych źródeł białka, takich jak chude mięso, ryby, jajka, nabiał oraz specjalistyczne preparaty odżywcze.
Zapobieganie powikłaniom, takim jak zaparcia, jest równie istotne. Dieta powinna zawierać odpowiednią ilość błonnika, np. z gotowanych warzyw, otrębów czy suszonych owoców. W przypadku pacjentów z problemami trawiennymi lekarze mogą zalecić probiotyki i lekkostrawne posiłki, eliminując produkty powodujące wzdęcia.
Nawadnianie osób starszych i leżących
Kolejnym ważnym aspektem jest konsystencja posiłków. Osoby leżące mogą mieć trudności z przełykaniem lub osłabioną motorykę przewodu pokarmowego, dlatego często rekomenduje się diety o zmodyfikowanej konsystencji – od diety papkowatej po żywienie płynne. W przypadkach, gdy pacjent nie jest w stanie przyjmować pokarmów doustnie, lekarze zalecają żywienie dojelitowe przez sondę lub gastrostomię. Jeśli przewód pokarmowy nie funkcjonuje prawidłowo, konieczne może być żywienie pozajelitowe, czyli dostarczanie składników odżywczych drogą dożylną.
Odwodnienie to częsty problem u osób unieruchomionych, dlatego zaleca się podawanie co najmniej 1,5–2 litrów płynów dziennie. W przypadku pacjentów z ograniczoną zdolnością do połykania konieczne może być zagęszczanie płynów lub nawadnianie przez sondę.
Czy można poprawić apetyt osoby leżącej?
Poprawa apetytu u osoby przewlekle leżącej wymaga indywidualnego podejścia, uwzględniającego jej stan zdrowia, potrzeby oraz ewentualne schorzenia współistniejące. Jednym z najskuteczniejszych sposobów jest urozmaicenie diety i estetyka podania posiłków. Kolorowe, różnorodne dania, wzbogacone odpowiednimi przyprawami, mogą zwiększyć chęć do jedzenia. Ważne jest również podawanie posiłków w regularnych odstępach czasu, najlepiej w formie pięciu lub sześciu mniejszych porcji dziennie, co zapobiega uczuciu przeciążenia i dyskomfortu po jedzeniu.
Dieta powinna zawierać składniki pobudzające apetyt, takie jak imbir, cynamon, koper włoski czy kurkuma. Lekkie przekąski owocowe, zwłaszcza cytrusy i jabłka, mogą dodatkowo wspierać naturalne mechanizmy trawienia. Jeśli pacjent ma trudności z przełykaniem, warto dostosować konsystencję posiłków, podając je w formie puree, koktajli lub drobno rozdrobnionych dań. Smak można wzbogacić naturalnymi dodatkami, takimi jak świeże zioła, oliwa z oliwek czy jogurt.
W niektórych przypadkach konieczne może być wsparcie farmakologiczne lub suplementacja. Lekarz może zalecić witaminy z grupy B, cynk lub kwas foliowy, które wspomagają apetyt. U osób z wyraźnym niedożywieniem skutecznym rozwiązaniem mogą być specjalistyczne preparaty odżywcze, które dostarczają skoncentrowaną ilość kalorii i niezbędnych składników odżywczych.
Istotnym elementem wpływającym na apetyt jest także aktywność i odpowiednie otoczenie. Nawet minimalna zmiana pozycji ciała, delikatny masaż czy stymulacja sensoryczna mogą poprawić trawienie i zwiększyć chęć do spożywania posiłków. Warto zadbać o spokojną, komfortową atmosferę podczas jedzenia, ponieważ stres i niepokój mogą dodatkowo zmniejszać łaknienie.
Problemy skórne – odleżyny, odparzenia, rany
U osób leżących nie tylko żywienie medyczne odgrywa ważną rolę. Bardzo ważnym tematem jest również kondycja fizyczna oraz stan skóry chorego. Dbając o wzmocnienie organizmu oraz o to, by nie doprowadzić do niedoborów pokarmowych, należy zadbać o komfort życia. W trakcie choroby osoba starsza może zmagać się z zaburzeniami odczuwania, co wpływa nie tylko na brak apetytu ale również problemy ze skórą. Należy zapobiegać odleżynom, ponieważ w pozycji leżącej mogą pojawić się bardzo szybko.
Problemy skórne, takie jak odleżyny, odparzenia i rany, są częstym zagrożeniem u osób przewlekle leżących. Aby im zapobiegać, konieczna jest regularna zmiana pozycji co 2–3 godziny oraz stosowanie materacy przeciwodleżynowych i miękkich podkładek, które redukują nacisk na skórę.
Higiena odgrywa kluczową rolę – skórę należy delikatnie myć łagodnymi środkami i nawilżać emolientami. W miejscach narażonych na wilgoć warto stosować kremy barierowe lub maści z tlenkiem cynku. Odpowiednia dieta bogata w białko, witaminy A, C, E i cynk wspiera regenerację skóry i gojenie ran.
Jeśli pojawią się pierwsze objawy odleżyn, należy natychmiast działać, stosując np. opatrunki hydrokoloidowe. W przypadku głębszych ran konieczna jest konsultacja lekarska i specjalistyczne leczenie. Regularna kontrola skóry pozwala uniknąć poważnych powikłań i wdrożyć odpowiednią terapię na wczesnym etapie.
O czym jeszcze warto wiedzieć przy opiece nad starszą osobą?
Należy pamiętać, że opieka dotycząca osób starszych leżących to nie tylko żywienie medyczne, przyjmowanie leków, dbanie o suplementy diety czy dbanie o higienę osoby starszej. U chorego przewlekle leżącego należy pamiętać o jeszcze kilku ważnych kwestiach.
- Aktywizacja osoby starszej - musimy pamiętać o tym, że potrzeby osób starszych leżących mogą być podobne do naszych, a ich ograniczenia ruchowe nie powinny im odbierać prawa do spędzania czasu w sposób, jaki tego potrzebują. Dbajmy o to, by mieli towarzystwo, by mogli skorzystać z komputera lub telewizora. Pytajmy, czy chory ma ochotę poczytać książkę, gazetę lub posłuchać muzyki, proponujmy wspólne spędzenie czasu na tyle, na ile jest to możliwe.
- Profilaktyka zdrowotna - u osób leżących istnieć mogą różne problemu zdrowotne, ale i różne zagrożenia. Inne zalecenia będzie mieć osoba po urazie kręgosłupa od osoby, która jest sparaliżowana w wyniku udaru mózgu. Zadbajmy o to, by do chorego leżącego przychodził lekarz lub pielęgniarka, by badania profilaktyczne były wykonywane regularnie. Jeśli Twoja przychodnia nie zapewnia Ci możliwości wizyt domowych, warto rozważyć zakup polisy na życie lub polisy zdrowotnej, dzięki której będziecie mogli korzystać z darmowej infolinii medycznej oraz wizyt domowych.
- Bezpieczeństwo w domu - miejsce zamieszkania powinno być dostosowane do potrzeb osób starszych leżących. Ważne są zarówno łóżko, jak i materac przeciwodleżynowy, ale i łazienka powinna być przygotowana do potrzeb chorego. Osoby, które mogą poruszać się przy pomocy innych osób lub korzystają z wózka inwalidzkiego powinny mieć przestrzeń do poruszania się, by nie zahaczyć o meble, dywany lub inne rzeczy.
- Wsparcie psychiczne - warto również zwrócić uwagę na kondycję psychiczną chorego leżącego. Problemy z poruszaniem się odbijają się bardzo mocno na zdrowiu psychicznym. Konieczna może być konsultacja ze specjalistą.
To warto wiedzieć
-
Żywienie medyczne powinno odbywać się w porozumieniu z lekarzem, a dieta dopasowana do indywidualnych potrzeb chorego przewlekle leżącego
-
Należy pamiętać o tym, że dieta powinna być odpowiednio zbilansowana, a w przypadku problemów wzbogacona o zalecone suplementy diety, które dostarczą niezbędnych składników mineralnych
-
U osób starszych leżących bardzo ważna jest podaż płynów - zadbajmy o to, by chory miał dostęp do napojów oraz pomagajmy mu w przyjmowaniu ich
-
Dieta osób leżących to nie wszystko, ponieważ bardzo ważny jest ogólny komfort życia, pamiętajmy więc o tym, by dbać o kondycję skóry chorego, jego aktywność fizyczną, regularne badania, bezpieczeństwo w domu oraz pomoc psychiczną, jeśli będzie tego potrzebować
FAQ – Najczęściej zadawane pytania o żywienie medyczne dla osób starszych
Co dawać jeść osobie leżącej?
U osób leżących spada zapotrzebowanie na energię oraz składniki odżywcze. Oznacza to, że będą potrzebne mniejsze posiłki dostosowane do potrzeb oraz problemów zdrowotnych. Potrzebne mogą być suplementy diety, żywność medyczna, a nawet żywienie pozajelitowe.
Na czym polega żywienie medyczne?
U części osób konieczne będzie zastąpienie tradycyjnych posiłków na rzecz odpowiednich preparatów, szczególnie gdy chory zmaga się z zaburzeniami połykania i potrzebne jest uzupełnienie diety. Może również okazać się, że jedyne źródło pożywienia to żywienie w sposób pozajelitowy.
Jakie są rodzaje żywienia medycznego?
Żywienie medyczne dzieli na dojelitowe i pozajelitowe. Dojelitowe to inaczej żywienie enteralne (przez układ pokarmowy), a pozajelitowe to inaczej parenteralne czyli dożylne.
Co robić, gdy senior nie chce jeść?
Przede wszystkim potrzebna jest konsultacja z lekarzem, która pomoże znaleźć przyczynę braku apetytu. Dieta osób leżących powinna być lekkostrawna i bogata w składniki odżywcze, ale należy pamiętać o tym, że chory z powodu małej ilości ruchu ma inne zapotrzebowanie energetyczne. Przydać się mogą suplementy diety, które pobudzą apetyt, zmiana posiłków, urozmaicenie diety, stosowanie odpowiednich przypraw oraz składników.
Wasze komentarze (0)
Podziel się ze znajomymi:
